06/07/2013– Blogs of Prof.
John Vu, Carnegie Mellon University – This article is translated into
Vietnamese by Ngo Trung Viet with the English originals followed.
Tuần trước trong lớp, một sinh viên đã hỏi tôi: “Em muốn là một
nhà doanh nghiệp như Steve Jobs hay Bill Gates và bắt đầu công ti riêng của em.
Em cần làm gì để biết trước khi em tốt nghiệp?” Đột nhiên, vài sinh viên cũng
muốn biết cách bắt đầu công ti riêng của họ. Dường như là mọi người đều muốn là
ông chủ riêng của họ thay vì làm việc cho ai đó khác.
Tôi giải thích cho lớp rằng việc bắt đầu một công ti yêu cầu nhiều
công việc nhưng yếu tố mấu chốt nhất là kĩ năng là nhà doanh nghiệp. Muốn là
nhà doanh nghiệp là một điều; là nhà doanh nghiệp là điều khác. Nhiều sinh viên
muốn là Bill Gates nhưng câu hỏi của tôi là họ có điều ông ấy có không hay họ
chỉ muốn danh tiếng của ông ấy và tiền của ông ấy? Tất nhiên câu hỏi này dẫn tới
nhiều thảo luận trong sinh viên và mọi sinh viên đều có ý kiến khác nhau về nó.
Tôi nói với lớp: “Là nhà doanh nghiệp, bạn sẽ cần trách nhiệm
khác hơn những người làm việc cho công ti. Chính thách thức đó có thể rất găng.
Chừng nào bạn còn chưa được chuẩn bị cả về tinh thần và tình cảm, bạn sẽ không
đi xa. Bạn phải tự hỏi mình liệu bạn có là đúng người cho việc là nhà doanh
nghiệp không. Là người chủ của công ti, bạn chịu trách nhiệm cho mọi điều, từ
thiết lập viễn kiến của công ti của bạn, đem tới thu nhập, và quản lí công việc
hàng ngày. Khi bạn trở thành người chủ công ti, bạn làm việc cho bản thân mình
bởi vì kinh doanh của bạn và thành công của bạn phụ thuộc chỉ vào bạn. Điều bạn
nói và làm phải tích cực khi bạn đi tới đạt viễn kiến của bạn. Những người làm
việc cho bạn sẽ chia sẻ viễn kiến đó và quyết tâm của bạn để thành công, ngay cả
dưới những hoàn cảnh khó khăn. Nếu bạn không có tâm thế tích cực mạnh, làm
sao bạn có thể thuyết phục được mọi người làm việc cho bạn? Nếu bạn không đối xử
với họ bằng kính trọng, làm sao bạn yêu cầu họ ở cùng bạn trong thời khó khăn?”
Một sinh viên hỏi: “Vậy yếu tố then chốt là tích cực trên mọi thứ
nhưng chúng tôi cần giỏi cả kĩ thuật nữa chứ?”
Tôi giải thích: “Tất nhiên, bạn phải có tri thức kĩ thuật nhưng
là nhà doanh nghiệp phần lớn là đam mê, kĩ năng quản lí và cam kết. Quản lí một
công ti yêu cầu cam kết mạnh với chất lượng và thoả mãn khách hàng của bạn. Bạn
không thể đi tắt được cái gì, bạn không thể bỏ lỡ hạn chót, bạn không thể chuyển
giao sản phẩm xấu hay đưa ra hứa hẹn bên ngoài năng lực của bạn. Bạn phải có khả
năng chống lại mọi cám dỗ và phân tán và làm cho công việc của bạn được thực hiện
tương ứng với phẩm chất cao nhất và đạo đức. Bởi vì thị trường thay đổi thường
xuyên cũng như công nghệ, bạn phải liên tục học điều mới, tìm kiếm thông tin mới,
tìm ý tưởng mới, kiếm cơ hội tốt hơn cho thành công. Bạn phải theo xu hướng thị
trường và điều chỉnh sản phẩm và dịch vụ của bạn tương ứng với nhu cầu của
khách hàng. Bạn phải hội tụ vào việc cung cấp giá trị tốt nhất cho khách hàng của
bạn. Bạn phải liên tục cải tiến ưu thế cạnh tranh và hiệu quả của mình để làm cực
đại hoá thu thập của bạn. Bạn phải giám sát mọi thứ để nhận diện vấn đề tiềm
năng trước khi chúng có thể gây hại cho công ti của bạn.”
Một sinh viên khác hỏi: “Dường như là toàn thể sự việc là về quản
lí. Có phải câu hỏi là về việc thầy có thể quản lí một công ti? Điều đó có đúng
không?”
Tôi giải thích: “Điều đó còn nhiều hơn chỉ là quản lí một công
ti. Bạn có thể là người quản lí trong một công ti nhưng nhà doanh nghiệp còn
nhiều hơn việc quản lí. Bạn phải biết cách nhận ra cơ hội kinh doanh và tiếp thị
nó cho người khác. Nhiều người KHÔNG chú ý tới tiếp thị vì họ coi việc này là của
người bán hàng. Đó là sai lầm lớn. Không doanh nghiệp nào, dù tốt tới đâu,
thành công được mà không có một loại tiếp thị nào đó. Người tiếp thị giỏi nhất
trên thế giới ngày nay có lẽ là Steve Jobs. Ông ấy KHÔNG là người kĩ thuật như
nhiều người nghĩ. (Trong Apple, Steve Wozniak là người kĩ thuật). Ông ấy cũng
KHÔNG là người quản lí tốt. (Ông ấy đã thuê người khác để quản lí công ti của
ông ấy và đã phạm sai lầm lớn khi họ chiếm quyền kiểm soát công ti, đoạt mọi tiền
bạc rồi đá ông ấy ra – Vâng, Steve Jobs đã bị Apple sa thải). Nhưng khi ông ấy
quay lại, ông ấy đã xây dựng công ti của mình dựa trên tiếp thị sản phẩm mới
thay vì bán máy tính và trong lĩnh vực này ông ấy là số một. Ông ấy biết rằng
ông ấy không thể cạnh tranh được với Microsoft về phần mềm. Ông ấy biết rằng
ông ấy không thể cạnh tranh được với HP. Dell, Toshiba, Sony, Samsung về máy
tính. Tuy nhiên, ông ấy biết điều thị trường cần, ông ấy biết mọi người cần kĩ
thuật nào, ông ấy biết khách hàng muốn gì, ông ấy chú ý tới điều đối thủ cạnh
tranh của ông ấy đang làm, và ông ấy biết cách làm khác biệt sản phẩm của ông ấy
với người khác. Là nhà doanh nghiệp, ông ấy biết cách nhận ra cơ hội và có hành
động trước khi người khác thậm chí hiểu ra nó. Bạn có biết rằng “chuột máy
tính” đã được phát minh bởi Xerox tại Menlo Park không? Mọi người tại Xerox đã
không thấy được tiềm năng này vì nó chẳng liên quan gì tới “sao và in cái gì
đó” cho nên họ đem nó cho Steve Jobs và ông ấy đã tận dụng ưu thế của nó. Đó là
lí do tại sao Apple thành công thế với máy tính Mac vào thời đầu. Ngày nay mọi
máy tính đều có “chuột” vì “trỏ và bấm” là dễ dàng hơn gõ chỉ lệnh. Bạn có biết
rằng máy chơi MP3 đã được phát minh ra ở Đức và được đem tới Microsoft trước
không? Mọi người ở đó đã không thấy được tiềm năng này vì nó là phần cứng và
không phải phần mềm cho nên người phát minh đã đem nó tới Steve Jobs. Steve đã
tạo ra iPod và đã thay đổi toàn bộ công nghiệp âm nhạc với khái niệm iTunes của
ông ấy. Bạn có biết rằng điện thoại thông minh đã được IBM phát minh ra nhưng mọi
người đã không thấy tiềm năng nào vì IBM không phải là công ti điện thoại. IBM
bán nó cho Nokia nhưng Nokia không thể làm cho nó làm việc được bởi vì nó cần
nhiều phần mềm và Nokia không phải là công ti phần mềm. Nokia cấp phép nó cho
Microsoft người xây dựng ra Window CE để làm cho nó hoạt động. Điện thoại thông
minh của Microsoft đã không thành công bởi vì nó rất khó dùng với nhiều nút thế
để bấm. Cuối cùng họ từ bỏ và Steve Jobs chộp lấy ý tưởng này, đổi nó thành màn
hình phẳng không có nút bấm, chỉ có màn hình chạm và tiếp thị nó là iPhone. Bạn
có lẽ biết phần còn lại của câu chuyện này. Điều Jobs đã làm là năng lực nhận
ra cơ hội kinh doanh khi người khác không nhận ra và ông ấy biết cách tiếp thị
nó. Tất nhiên, ngày nay nhiều người sao chép nó, cạnh tranh bằng sản phẩm giá
thấp nhưng người tiêu thụ vẫn ưa thích bản gốc và Apple vẫn làm rất giỏi. Để là
nhà doanh nghiệp, bạn phải có loại kĩ năng đó, khả năng nhận ra cơ hội kinh
doanh tiềm năng khi người khác không nhận ra.”
Cả lớp bỗng dưng dường như im lặng. Nhiều sinh viên bắt đầu nghĩ
sâu sắc vì họ đã không nghĩ về loại kĩ năng này vì họ chủ yếu quan tâm tới khía
cạnh ý tưởng kĩ thuật.
Tôi kết luận: “Ngay cả có ý tưởng hay vẫn KHÔNG đủ tốt bởi vì thực
tại có thể khác. Bất kì ai đi tới một ý tưởng hay quan niệm nhưng bạn phải
tự hỏi bản thân mình liệu có nhu cầu cho ý tưởng đặc thù của bạn không? Bạn có
thể tiếp thị được nó không? Bạn có thể bán được nó không? Bao nhiêu người sẽ
mua nó? Là nhà doanh nghiệp, bạn phải làm tính toán nào đó ở đây. Bạn phải có
câu trả lời cho những câu hỏi sau: Thị trường của bạn lớn thế nào? Ai là đối thủ
cạnh tranh của bạn? Bạn phải đầu tư bao nhiêu tiền trong sản phẩm của bạn? Bạn
sẽ sinh ra bao nhiêu lợi nhuận? Bạn cần bao nhiêu nhân viên để xây dựng sản phẩm
này? Bạn phải mua bao nhiêu trang thiết bị? Có nhiều câu hỏi bạn phải nghĩ rất
cẩn thận và có câu trả lời cho chúng trước khi bắt đầu bất kì cái gì. Người chủ
công ti giỏi phải biết cách phân tích những vấn đề này từ nhiều cảnh quan và hiểu
về sức mạnh và giới hạn của từng vấn đề. Cho nên câu hỏi cuối cùng của tôi
là bạn có kĩ năng đó, đam mê đó, tri thức kĩ thuật, tri thức doanh nghiệp, cam
kết có hành động theo mơ ước của bạn không? Bạn có kĩ năng để dẫn lái
doanh nghiệp của bạn tới thành công và chịu trách nhiệm với mọi nhân viên của bạn
không? Bạn sẽ làm gì nếu thị trường thay đổi? Bạn sẽ làm gì nếu công nghệ thay
đổi? Bạn sẽ làm gì nếu khách hàng của bạn đổi ý? Bạn vẫn còn đam mê, tình yêu,
dũng cảm trong tình huống đảo ngược không? Khi bạn làm việc cho bản thân mình,
bạn phải biết đích xác bạn đang làm gì.”
-------------------------------------------------------------
Giáo sư John Vu, một người Mỹ gốc Việt, là một nhà khoa học nổi
tiếng nước Mỹ thuộc trong Top 10 những người sáng tạo nhất thế giới. Ông từng
là Phó Chủ tịch của Boeing. Sau khi rời Boeing, GS John Vu hiện là viện trưởng
Viện Công Nghệ Sinh Học ÐH Carnegie Mellon. Ông là dịch giả/tác giả bộ sách
Hành Trình về Phương Ðông, Ðường Mây Qua Xứ Tuyết, Ngọc Sáng Hoa Sen, Trên Ðỉnh
Tuyết Sơn,… và cuốn mới nhất 2016 là Khởi Hành.
-------------------------------------------------------------
—-Englisn version—-
The Skills of an Entrepreneur
Last week in class, a software student asked me: “I want to be
an entrepreneur like Steve Jobs or Bill Gates and starting my own company. What
do I need to know before I graduated?”. Suddenly, several students also wanted
to know how to start their own companies. It seemed everyone want to be their
own boss rather than working for somebody else.
I explained to the class that starting a company requires a lot
of works but the most critical element is the skills to be entrepreneurs.
Wanting to be an entrepreneur is one thing; Being one is another. Many students
want to be Bill Gates but my question is do they have what he has or do they
just want his fames and his money? Of course this question led to a lot of
discussions among students and every students have different opinions about it.
I told the class: “As entrepreneur, you will need different
responsibilities from people who work for a company. It is a challenge that can
be very stressful. Unless you are prepared both mentally and emotionally, you
will not go far. You must ask yourself whether you are the right person for the
job of an entrepreneur. As the owner of a company, you are responsible for
everything, from establishing your company’s vision, bring in revenue, and
manage the daily works. When you become a company owner, you work for yourself
because your business and your success depend solely on you. What you say and
do must be positive as you move forward to achieve your vision. People who
work for you will share that vision and your determination to succeed, even
under difficult circumstances. If you do not possess a strong positive
mindset, how can you convince people to work for you? If you do not treat them
with respect, how do you ask them to stay with you in difficult time?”
A student asked: “So the key factor is be positive on everything
but do we need to be good at technical too?”
I explained: “Of course, you must have technical knowledge but
being an entrepreneur is mostly about the passion, the management skills and
the commitment. Managing a company requires a strong commitment to quality and
to satisfy your customers. You cannot short cut anything, you cannot miss
deadlines, you cannot deliver bad products or make promises beyond your
capabilities. You must be able to resist any temptations and distractions and
get your work done according to the highest quality and ethics. Because market
changes often as well as technology, you must continually learn new things,
seek new information, look for new ideas, to have better chance for success. You
must follow market trends and adjust your products or services according to
customers’ needs. You must focus on providing the best value to your customers.
You must continuously improve your competitive advantage and efficiency to
maximize your revenue. You must monitor everything to identify potential
problems before they could hurt your company”.
Another student asked: “It seems that the whole thing is about
management. Is the question about can you manage a company? Is it correct?
I explained: “It is more than just managing a company. You can
be a manager in a company but an entrepreneur is more than managing. You must
know how to recognize a business opportunity and market it to others. Many
people do NOT pay attention to marketing as they consider it the job of a
salesperson. That is a big mistake. No business, no matter how good, will
succeed without some kind of marketing. The best marketing people in the world
today is probably Steve Jobs. He is NOT a technical person as many people
thought. (In Apple, Steve Wozniak is the technical person). He is NOT a good
manager either. (He hired others to manage his company and made a big mistake
when they seized control of the company, took all the money then kick him out –
Yes, Steve Jobs was laid-off by Apple). But when he returned, he built his
company on marketing new products instead of selling computer and in this field
he is number one. He knows that he cannot compete with Microsoft on software.
He knows that he cannot compete with HP. Dell, Toshiba, Sony, Samsung on
computers. However, he knows what the market needs, he knows what technical
people needs, he knows what customers want, he pays attention to what his
competitors are doing, and he knows how to differentiate his products from
others. As an entrepreneur, he knows how to recognize an opportunity and take
action before others even understand it. Do you know that the “computer mouse”
was invented by Xerox at Menlo Park? People at Xerox did not see the potential
as it has nothing to do with “copy or print something” so they gave it to Steve
Jobs and he took advantage of it. That is why Apple was so successful with the
Mac computer in the early time. Today every computer has a “mouse” because it
is easier to “point and click” than type in command. Do you know that the MP3
player was invented in Germany and brought to Microsoft first? People there did
not see the potential as it is a hardware and not software so the inventor
brought it to Steve Jobs. Steve created the iPod and changed the entire music industry
with his iTunes concept. Do you know that the smart phone was invented by IBM
but the people there did not see any potential as IBM is not a telephone
company. IBM sold it to Nokia but Nokia cannot make it work because it needed a
lot of software and Nokia is not a software company. Nokia licensed it to
Microsoft who built the Window CE to make it work. Microsoft smart phone was
not a success because the it was very difficult to use with so many buttons to
click. Finally they gave up and Steve Jobs grab the idea, changed it into a
flat screen with no button to push, only touch screen and market it as the
iPhone. You probably know the rest of the story. What Jobs did is the ability
to recognize a business opportunity when other did not and he knows how to
market it. Of course, today so many people copy it, compete by lower price
products but consumers still prefer the original and Apple is still doing very
well. To be an entrepreneur, you must have that kind of skill, the
ability to recognize potential business opportunity when other do not”.
The class suddenly seemed quiet. Many students began to think
deeply as they have not thinking about this kind of skill as they are mainly
concern with technical idea aspect.
I concluded: “Even having good idea is NOT good enough because
reality may be different. Anybody could come up with an idea or a concept
but you must ask yourself whether there is a need for your particular idea? Can
you market it? Can you sell it? How many people will buy it? As entrepreneur,
you must do some calculations here. You must have the answers to these
following questions: How big is your market? Who are your competitors? How much
money must you invest in your product? How much profit would you generate? How
many employee do you need to build the product? How many equipment must you
buy? There are many questions that you must think very careful and have the
answer for them before starting anything. A good company owner must knows how
to analyze these issues from many perspectives and understand that strengths
and limitations of each. So my last question is do you have the skills,
the passion, the technical knowledge, the business knowledge, the commitment to
take actions on your dream? Do you have the skills to drive your business
to succeed and be responsible to all of your employees? What would you do if
the market changes? What would you do if the technology changes? What would you
do if your customers change their minds? Do you still have the passion, the
love, the courage in adverse situation? When you work for yourself, you must
know exactly what you are doing”.