04/07/2013 – Blogs of Prof.
John Vu, Carnegie Mellon University – This article is translated into
Vietnamese by Ngo Trung Viet with the English originals followed.
Ngày nay, phương tiện báo chí và ti vi đầy những câu chuyện về
các công ti mất hàng trăm triệu đô la, sa thải hàng nghìn công nhân, nhưng người
quản lí của họ vẫn cho bản thân họ được lên lương đáng giá hàng trăm triệu đô
la. Chủ tịch ngân hàng, giám đốc điều hành tài chính, người buôn bán thị trường
chứng khoán, tất cả đều cho bản thân họ lương và thưởng hàng năm lớn, con số
lên tới hàng tỉ đô la mặc cho khủng hoảng tài chính và kinh tế xấu. Đó là lí do
tại sao mọi người giận dữ và bắt đầu “chiếm phố Wall”.
Có thể là công nghiệp tài chính có thể học được cái gì đó từ
công nghiệp công nghệ. Vài quan chức điều hành của họ chỉ chấp nhận lương hàng
năm $1 vì họ muốn hi sinh cho công ti của họ. Tất nhiên, một số trong họ có cổ
phiếu chứng khoán lớn từ công ti này nhưng các giá trị cổ phiếu đó tuỳ thuộc
vào thành công của công ti. Nếu công ti không làm tốt, giá trị của cổ phiếu
không được mấy.
Người nêu ra tấm gương cho các quan chức điều hành công nghệ cao
là Steve Jobs, người sáng lập ra Apple. Từ 1997 cho tới khi chết, Steve Jobs
đem về nhà chỉ $1 một năm về lương, và ông ấy không lấy thưởng. Chỉ một đô la.
Ông ấy nói: “Tôi không thể lấy tiền cho tôi khi tôi chết, tôi chỉ muốn làm cái
gì đó tôi thích.” Tất nhiên, ông ấy không cần tiền vì giá trị ròng của ông ấy
là $7 tỉ đô la. Phần lớn số của cải đó tới từ Pixar, công ti hoạt hình mà ông ấy
đã bán cho công ti Walt Disney. Từ khi trở về làm việc cho Apple, ông ấy đã cống
hiến toàn bộ năng lượng của mình để tạo ra các sản phẩm phát kiến như Mac-book,
iPods, iPhone, iPads v.v. gần như từ không cái gì.
Theo sau tấm gương của Steve Jobs, Larry Page, Sergey Brin, và
Eric Schmidt, cả ba quan chức hàng đầu của Google cũng đồng ý chỉ lấy lương $1
một năm từ 2005. Tất nhiên, họ rất giầu dựa trên cổ phiếu chứng khoán của họ ở
công ti mà họ sáng lập ra. Người khác là Meg Whitman, cựu CEO của eBay và bây
giờ là chủ tịch của HP. Bà ấy cũng nhận lương $ 1 một năm. Bà ấy nói với báo
chí rằng nếu bà ấy bị sa thải trước cuối năm tới, bà ấy sẽ đem về nhà $1.50, vì
gián đoạn của bà ấy là 1.5 lần lương hàng năm của bà ấy. Tất nhiên, bà ấy không
cần tiền vì bà ấy đã là tỉ phú nhưng bà ấy muốn việc làm bởi vì đó là thách thức
liệu bà ấy có thể chỉ đạo HP theo chiều hướng đúng không.
Ngược với các chủ ngân hàng, các quan chức điều hành tài chính,
những người sống một cách xa hoa như ngôi sao điện ảnh, hầu hết các quan chức
điều hành công nghệ đều sống rất giản dị. Họ sống trong nhà không khác với nhà
của kĩ sư phần mềm bình thường, những người làm việc ở thung lũng Silicon. Họ
lái xe mà hầu hết các kĩ sư có thể đảm đương được. Steve Jobs có chiếc Honda
Accord, cả Page và Brin có chiếc BMW 325. Không người nào trong số họ mặc quần
áo đắt tiền hay có cái gì bất bình thường. Họ ở trong số những người giầu nhất
trên trái đất nhưng họ chưa bao giờ hành động như họ là đặc biệt.
Người giầu nhất trong số họ, Bill Gates đem hầu hết của cải của
ông ấy cho việc từ thiện và yêu cầu những người khác theo gương ông ấy. Ông ấy
nói trong cuộc viếng thăm Carnegie Mellon, ông ấy tới thăm nấm mồ của Andrew
Carnegie và cảm thấy bị tác động rất mạnh bởi câu nói được khắc trên nấm mồ của
ông Carnegie rằng “Kẻ nào chết giầu, kẻ đó chết nhục.” Andrew Carnegie là một
trong những người giầu nhất ở Mĩ vì là người chủ của nhiều xưởng thép. Mọi người
gọi ông ấy là “Vua thép” và ông ấy thường được so sánh với John Rockefeller hay
“Vua dầu hoả”. Trước cái chết của mình, ông ấy đã đem mọi tài sản của mình cho
từ thiện, phần lớn cho mục đích giáo dục. Ông ấy và người bạn tỉ phú khác,
Andrew Mellon đã thành lập Đại học Carnegie Mellon như một trong các trường
hàng đầu ở Mĩ.
Có một sự kiện thú vị: Phần lớn các quan chức điều hành người nhận
được lương cao nhất làm việc rất kém, công ti của họ thường mất nhiều tiền và
sa thải hàng nghìn công nhân. Phần lớn quan chức điều hành người chỉ nhận $1
lương đều làm việc tốt hơn nhiều, công ti của họ làm ra nhiều tiền và thuê hàng
nghìn công nhân. Khi Steve Jobs trở lại Apple năm 2000, công ti này đã gần như
chuẩn bị nộp đơn phá sản do quản lí kém ở đó. Dưới quản lí của ông ấy, nó đã phục
hồi và trở thành công ti công nghệ lớn nhất và thành công nhất. Ngày nay,
công nghiệp công nghệ đang làm rất tốt, thuê nhiều người và thậm chí còn
trải qua thiếu hụt công nhân. Đồng thời, công nghiệp tài chính đang làm kém, đối
diện với phá sản, sa thải nhiều công nhân và cứ yêu cầu chính phủ giúp họ bằng
nhiều tiền “kích thích”.
-------------------------------------------------------------
Giáo sư John Vu, một người Mỹ gốc Việt, là một nhà khoa học nổi
tiếng nước Mỹ thuộc trong Top 10 những người sáng tạo nhất thế giới. Ông từng
là Phó Chủ tịch của Boeing. Sau khi rời Boeing, GS John Vu hiện là viện trưởng
Viện Công Nghệ Sinh Học ÐH Carnegie Mellon. Ông là dịch giả/tác giả bộ sách
Hành Trình về Phương Ðông, Ðường Mây Qua Xứ Tuyết, Ngọc Sáng Hoa Sen, Trên Ðỉnh
Tuyết Sơn,… và cuốn mới nhất 2016 là Khởi Hành.
-------------------------------------------------------------
—-English version—-
Financial industry and Technology Industry
Today, newspapers and TV media are full of stories about
companies lost hundreds of million dollars, laid-off thousands of workers, but
their managers are still giving themselves raises that worth hundred million
dollars. Bank presidents, Financial executives, stock market traders all gave
themselves big salaries and bonus every year amount to billion dollars despite
the financial crisis and bad economy. That is why people are angry and begin to
“Occupy Wall street”.
Maybe the financial industry can learn something from the
technology industry. Several of their executives only accept an annual
salary of $1 as they wants to make a sacrifice for their company. Of course,
some of them have a large shares of stock from the company but those stock
values depend on the company’s success. If the company does not do well, the
value of stock does not worth much.
The person who sets the example for other high tech executives
is Steve Jobs, the founder of Apple. From 1997 until his death, Steve Jobs took
home just $1 a year in salary, and he collected no bonus. Just one simple
dollar. He said: “I cannot take money with me when I am dead, I just want to do
something that I enjoy.” Of course, he does not need the money because his net
worth is valued at $7 billion. Most of that wealth come from Pixar, the
animated company that he sold to Walt Disney company. Since returned to work at
Apple, He devoted all his energy to create innovation products such as the
Mac-book, iPods, iPhone, iPads etc. for almost nothing.
Following Steve Jobs’ example, Larry Page, Sergey Brin, and Eric
Schmidt, all three top executives of Google also agreed to made just a $1
salary a year since 2005. Of course, they are very rich based on their stock
shares at the company that they founded. Other is Meg Whitman, former CEO of
eBay and now president of HP. She also accepts a salary of just $ 1 a year. She
told the newspaper that if she is fired before the end of next year, she will
take home $1.50, since her severance is 1.5 times her annual salary. Of course,
she does not need the money because she is already a billionaire but she wants
the job because it is a challenge whether she can steer HP in the right
direction.
Contradict to Bankers, Financial executives who live luxuriously
like movies stars, most technology executives live very simple. They live in
houses that are no different from houses of regular software engineers who work
in Silicon Valley. They drive cars that most engineers can afford. Steve Jobs
has a Honda Accord, Both Page and Brin have a BMW 325. None of them wear any
expensive clothes or have anything out of the ordinary. They are among the
richest people on earth but they never act like they are special.
The richest of them, Bill Gates gives most of his wealth to
charity and ask others to follow his example. He said that during a visit to
Carnegie Mellon, he came to Andrew Carnegie’s grave and felt very strongly by
the sentence marked on Mr. Carnegie’s grave “The man who dies rich, dies
disgraced”. Andrew Carnegie is one of the richest people in the U.S as the
owner of many steel factories. People called him “King of Steel” and he was
often compared with John Rockefeller or the “King of Oil”. Before his death, he
gave all his wealth away to charity, mostly for education purposes. He and
another billionaire friend, Andrew Mellon established CarnegieMellonUniversity
as one of the top schools in the U.S.
There is one interesting fact: Most executives who received
highest salary are doing very poorly, their companies often lost a lot of money
and laid-off thousands of workers. Most executives who only receive $1 salary
are doing much better, their companies make a lot of money and hire thousands
of workers. When Steve Jobs went back to Apple in 2000, the company was almost
bankrupt due to the mismanagement there. Under his management, it recovered and
became the largest, most successful technology company. Today, technology
industry is doing very well, hiring a lot of people and even experiencing a
shortage of workers. At the same time, the financial industry is doing poorly,
facing bankrupt, laying off a lot of workers and keep asking government to help
them with more “stimulus” money.