18/01/2015 – Blogs of Prof. John Vu, Carnegie Mellon University
– This article is translated into Vietnamese by Ngo Trung Viet with the English
originals followed.
Trong nền kinh tế toàn cầu này, các nhà doanh nghiệp là tài sản
quốc gia cần được khuyến khích và nâng lên cao. Khởi nghiệp không phải là khái
niệm mới, nó cổ như bản thân doanh nghiệp nhưng trong quá khứ nó đã được dựa
trên kĩ năng cá nhân để tạo ra giầu có và mọi người thường coi nó như ‘may mắn”
thay vì “khoa học”.
Ngày nay khởi nghiệp gần như được liên kết với phát kiến công
nghệ vì nó có tác động lớn hơn lên doanh nghiệp và nền kinh tế. Các công ti khởi
nghiệp đã được các nhà doanh nghiệp tạo ra, dưới dạng các sản phẩm và dịch vụ mới,
thường làm phát sinh giầu có sung túc, nhiều việc làm được trả lương cao, điều
tạo ra tác động khổng lồ trong kinh tế. Những phát kiến mới có thể kích thích
nhiều công ti khởi nghiệp gây tác động lên nhiều doanh nghiệp hơn và thúc đẩy
phát triển kinh tế nhiều hơn. Không ai nghĩ các sản phẩm bán dẫn được xây dựng
trong ga ra của ông Hewlett đã bắt đầu cuộc cách mạng điện tử và làm thay đổi một
thành phố nhỏ của San Jose thành Thung lũng Silicon. Không ai nghĩ rằng một máy
tính cá nhân nhỏ được lắp trong ga ra của bố Steve Jobs sẽ bắt đầu cuộc cách mạng
máy tính và đã biến đổi Thung lũng Silicon thành trung tâm của phát kiến. Không
ai nghĩ một phần mềm nhỏ được xây dựng trong tầng hầm của bố Bill Gates sẽ bắt
đầu cuộc cách mạng phần mềm vẫn còn kéo dài tới ngày nay. Cùng nhau những phát
kiến này đã tạo ra hàng triệu việc làm được trả lương cao, sự giầu có sung túc
cho các nhà doanh nghiệp và nền kinh tế Mĩ.
Phong trào khởi nghiệp không bị giới hạn ở Mĩ mà lan rộng trên
khắp thế giới. Chẳng hạn vào cuối những năm 1990, vài người chủ công ti CNTT nhỏ
đã thành lập nên nền công nghiệp CNTT Ấn Độ để hỗ trợ cho vấn đề Y2K. Vào thời
đó nhóm này chỉ có vài trăm người lập trình nhưng nó đã tăng trưởng thành vài
nghìn người trong vài năm và ngày nay nó có hàng triệu người phát triển phần mềm.
Trong không đầy hai mươi năm, ngành công nghiệp này đã tăng tốc phạm vi của nó
và đã bành trướng thành một trung tâm toàn cầu về Công nghệ thông tin với vài
triệu công nhân được trả lương cao; trên bốn trăm triệu phú, và vài tỉ phú. Việc
đáng ngạc nhiên nhất là họ đã làm điều đó mà không có sự hỗ trợ nào từ chính phủ.
Năm 1994, tôi đã tới Bangalore, Ấn Độ và nó là một thị trấn nhỏ
chỉ với vài toà nhà. Nhưng năm 2014 khi tôi quay lại, thị trấn đó đã sôi động
như Chicago hay New York. Các doanh nghiệp như các trung tâm vận hành trả lời
điện thoại, bảo trì mạng, và tính toán mây cũng như các nhà cung cấp phần cứng
nở hoa khắp nơi. Hàng trăm học viện giáo dục cung cấp đào tạo cho hàng triệu
công nhân CNTT về những việc làm tốt hơn, trả lương cao. Bạn tôi giải thích:
“Dân số tăng lên nhanh chóng vì thanh niên từ khắp Ấn Độ đổ tới đây để được đào
tạo trong CNTT như cách tốt nhất để cải thiện cuộc sống của họ. Họ bắt đầu như
người kiểm thử, người lập trình nhưng nhanh chóng học đủ để đi lên các vị trí tốt
hơn. Tất cả họ đều làm việc rất chăm chỉ vì tất cả họ đều biết rằng cánh cửa cơ
hội chỉ mở trong một thời gian ngắn và đây là lúc.”
Có khác biệt giữa nhà doanh nghiệp “kiểu cổ” và nhà doanh nghiệp
“công nghệ” mặc dầu cả hai đều làm phát sinh giầu có. Nhà doanh nghiệp “kiểu cổ”
bắt đầu phần lớn trên những doanh nghiệp hiện có; nó chỉ tăng trưởng tới kích cỡ
nào đó rồi vẫn còn bị giới hạn vào thị trường hiện có. Chẳng hạn, các nhà doanh
nghiệp có thể mở tiệm cà phê, nhà hàng, hay cửa hàng bán lẻ và làm tốt nhưng
thu nhập của họ bị giới hạn vào kích cỡ của cửa hàng và nhu cầu của thị trường.
Tuy nhiên các nhà doanh nghiệp “công nghệ” tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới, nhiều
thứ chưa bao giờ tồn tại trước đây, và những cung cấp mới này mở ra thị trường
mới với sự giầu có vô giới hạn cho người sáng tạo, công nhân của họ, cũng như nền
kinh tế địa phương. Bên cạnh đó, có nhiều công nhân hơn với việc kiếm sống cao
hơn cũng đóng góp lớn cho kinh tế địa phương vì một việc làm trong CNTT có thể
giúp hỗ trợ cho tám nghề phi CNTT. Qua tri thức và kĩ năng công nghệ của họ, việc
tạo ra các công ti khởi nghiệp không còn là “may mắn” mà là “khoa học” điều có
nghĩa là nó có thể được dạy, thực hành, và tái tạo ở đâu đó khác.
Chẳng hạn, điện thoại thông minh và các app của chúng đã làm
cách mạng hoá các công ti khởi nghiệp trên khắp thế giới. Ngày nay những người
phát triển có thể tạo ra app riêng của họ, bán nó trong cửa hành App và làm ra
tiền. Trong thế giới được kết nối này, thị trường không còn bị giới hạn vào
trong thị trường địa phương mà bành trướng vào thị trường toàn cầu. Ngày nay
phát kiến công nghệ không chỉ dành riêng cho các nước đã phát triển mà có thể
được tạo ra ở bất kì đâu. Tôi đã thấy nhiều công ti khởi nghiệp ở Ấn Độ, Trung
Quốc và châu Phi và con số này đang tăng lên nhanh chóng. Như một khoa học, việc
bắt đầu một công ti là tương đối dễ dàng; nó không yêu cầu nhiều vốn hay không
gian vật lí. Thị trường ảo là rộng mở cho bất kì ai và thương mại điện tử đang
tăng trưởng nhanh chóng với trên vài triệu cửa hàng ảo và có tác động sâu sắc
lên nền kinh tế của nhiều nước.
Tương tác của khởi nghiệp và phát triển kinh tế đã chứng tỏ là
công thức thành công cho nhiều nước. Khởi nghiệp không yêu cầu nhiều vốn nhưng
nó có yêu cầu tri thức và đào tạo đúng. Điều đó có nghĩa là để thành công; đất
nước phải đầu tư vào hệ thống giáo dục, đặc biệt là vào khoa học, công nghệ, kĩ
nghệ và toán học (STEM). Có chính sách mạnh để thúc đẩy, nuôi dưỡng khởi nghiệp
sẽ dứt khoát làm nảy sinh tác động tích cực lên kinh tế và xã hội.
-------------------------------------------------------------
Giáo sư John Vu, một người Mỹ gốc Việt, là một nhà khoa học nổi
tiếng nước Mỹ thuộc trong Top 10 những người sáng tạo nhất thế giới. Ông từng
là Phó Chủ tịch của Boeing. Sau khi rời Boeing, GS John Vu hiện là viện trưởng
Viện Công Nghệ Sinh Học ÐH Carnegie Mellon. Ông là dịch giả/tác giả bộ sách
Hành Trình về Phương Ðông, Ðường Mây Qua Xứ Tuyết, Ngọc Sáng Hoa Sen, Trên Ðỉnh
Tuyết Sơn,… và cuốn mới nhất 2016 là Khởi Hành.
-------------------------------------------------------------
—English version—
Enterpreneurship
In this global economy, entrepreneurs are national assets to be
encouraged and promoted. Entrepreneurship is not a new concept, it is as old as
business itself but in the past it was based on individual’s skills to create
wealth and people often considered it as “luck” rather than “science”.
Today entrepreneurship is mostly associated with technology
innovations as it has larger impact on business and the economy. Startups
created by entrepreneurs, in the form of new products and services, often
result in significant wealth, many high paying jobs which produce huge impact
in the economy. New innovations can stimulate more startups that impact more
businesses and promote more economic development. Nobody would expect
semiconductor products built in the garage of Mr. Hewlett started the
electronic revolution and changed the small town of San Jose into the Silicon
Valley. Nobody would expect that a small personal computer built in the garage
of Steve Jobs’ father would start the computer revolution and transformed
Silicon Valley into the center of innovation. Nobody would expect small
software built in the basement of Bill Gates’ father would start the software
revolution that still last until today. Together these innovations have created
million high paying jobs, significant wealth for the entrepreneurs and the U.S
economy.
The entrepreneurship movement is not limited to the U.S. but
spreading all over the world. For example in the late 1990s, a few small IT
company owners founded the Indian IT industry to support the Y2K issues. At
that time the group only had few hundred programmers but it grew into thousands
in few years and today it has millions of software developers. In less than
twenty years, the industry accelerated its domain and expanded it into a global
center of Information Technology with several million high paid workers; over
four hundred millionaires, and seven billionaires. The most amazing thing is
they did it without any support from government.
In 1994, I went to Bangalore, India and it was a small town with
only few buildings. But in 2014 when I went back, the town was as vibrant as
Chicago or New York. Businesses like call center operations, network
maintenance, and cloud computing as well as hardware providers flourish all
over the place. Hundreds of education institutes provide trainings for millions
of IT workers for better, high-paying jobs. My friend explains: “The population
is increasing fast as young people from all over India came here to get trained
in IT as a best way to improve their lives. They start as testers, programmers
but quickly learn enough to move up to better positions. They all work very
hard because they all know that the door of opportunity only opens for a short
time and this is the time.”
There is a difference between “Old style” entrepreneur and
“Technology” entrepreneur although both generate wealth. “Old style” entrepreneurs
start mostly on existing businesses; it only grows to certain size then remains
confined to existing markets. For example, entrepreneurs can open coffee shops,
restaurants, or retail shops and do well but their income is limited to the
size of the store and the market needs. However “technology” entrepreneurs
create new products and services, many never exist before, and these new
offerings open new markets with unlimited wealth for the creators, their
workers, as well as the local economy. Additionally, having more workers with
higher earnings contribute significantly to the local economy as one job in IT
can help support eight more non IT jobs. Through their technology knowledge and
skills, creating startups is no longer “Luck” but a “science” which means it
can be taught, practices, and replicate elsewhere.
For example, smartphones and their apps have revolutionized
startups all over the world. Today developers can create their own app, sell it
in App store and making money. In this connected world, the market is no longer
confined in local market but expanding into global market. Today technology
innovations are not exclusive to developed countries but can be created
anywhere. I have seen many startups in India, China, and Africa and the number is
increasing fast. As a science, starting a company is relative easy; it does not
require a lot of capital or physical space. The virtual market is wide open for
anyone and e-commerce is growing fast with over millions of virtual stores and
has profound impacts on many countries’ economy.
The interaction of entrepreneurship and economic development has
proved to be a successful formula for many countries. Entrepreneurship does not
require a lot of capital but it does require knowledge and proper training. That
means in order to succeed; the country must invest in education system,
especially in science, technology, engineering and math (STEM). Having strong
policy to promote, nurture entrepreneurship will definitely result in a
positive impact on economy and society.