03/11/2016 – Blogs of Prof. John Vu, Carnegie Mellon University
– This article is translated into Vietnamese by Ngo Trung Viet with the English
originals followed.
Mùa hè năm ngoái khi dạy ở châu Á, tôi nghe nhiều sinh viên phàn
nàn về các hội thảo công ti khởi nghiệp mà họ trả tiền để tham dự. Tôi biết nhiều
sinh viên muốn là nhà doanh nghiệp và bắt đầu công ti của họ, nhưng tôi đã báo
trước họ phải cần thận về một số “đào tạo công ti khởi nghiệp” hiện đang lan rộng
nhanh chóng ở nhiều nước châu Á.
Tôi đã khuyên: “Tôi mừng là nhiều người trong các bạn mơ ước bắt
đầu công ti của bạn, nhưng mơ ước của bạn có thể là ác mộng nếu bạn không cẩn
thận. Có các đào tạo về công ti khởi nghiệp tốt và nhiều đào tạo xấu nữa. Một số
người dạy “công ti khởi nghiệp” làm cho nó có vẻ dễ dàng thế để được giầu bởi
vì họ đang làm giầu trên tiền của bạn. Họ tạo ra các lớp đào tạo xây dựng trên
nhiệt tình và xúc động của bạn; họ làm cho bạn cảm thấy rằng bạn có thể làm được
điều đó với những khuyến khích nào đó nhưng sự kiện là khởi nghiệp không đơn giản
thế. Nếu nó là dễ dàng, thì thế giới có thể có hàng triệu công ti khởi nghiệp
và hàng nghìn “Bill Gates.” Sự thực là KHÔNG phải mọi người đều có thể trở
thành nhà doanh nghiệp được. Nếu bạn không có kĩ năng công nghệ mạnh, bạn sẽ
không thành công. Có khả năng viết mã không đủ tư cách cho bạn bắt đầu công
ti. Có khả năng xây dựng website không có nghĩa là công ti khởi nghiệp của
bạn sẽ trở thành Amazon hay Alibaba tiếp. Trong những năm 1990, nhiều người đã
tin rằng mọi điều họ cần là kĩ năng công nghệ rồi họ có thể bắt đầu một “công
ti .com” và làm ra nhiều tiền. Nhiều người vay mượn tiền bạc từ bố mẹ để xây dựng
giấc mơ của họ, nhưng mơ của họ trở thành ác mộng khi “dot-com” sập đổ, và tiền
của họ bay đi như khói. Ngày nay, công nghệ đang thay đổi nhanh và trở nên phức
tạp hơn; bạn cần tri thức kĩ thuật mạnh để tạo ra công nghệ “đột phá”. Lời
khuyên của tôi là ở trong trường và học nhiều nhất bạn có thể học được. Bạn còn
trẻ, đừng vội bỏ trường để là “Bill Gates” hay “Steve Jobs.” Trong thị trường cạnh
tranh ngày nay, công ti khởi nghiệp của bạn phải tạo ra công nghệ “đột phá” mà
có thể làm cho công ti của bạn đi lên mức tiếp, nhưng bạn không thể làm được điều
đó nếu kĩ năng kĩ thuật của bạn không đủ tốt.”
“Tôi tin giáo dục đại học tốt là nền tảng bản chất cho khởi nghiệp
vì, không có nó, bạn sẽ không đi xa. Đừng nhìn vào ngoại lệ như Zuckerberg,
Jobs, và Gates và tưởng bạn có thể giống họ. Họ thành công vì họ có nhiều người
có kĩ năng cao làm việc cho họ, và họ cũng rất may mắn. Đừng nhìn vào ngoại lệ
và nghĩ bạn có thể làm cùng điều đó; việc đó là ngu xuẩn. Điều quan trọng bạn cần
bây giờ là học cả công nghệ VÀ doanh nghiệp. Trước khi bắt đầu bất kì cái gì, bạn
phải biết cách làm ra tiền. Không có lí do để bắt đầu công ti và mất tiền. Bạn
cần biết ai có thể là khách hàng của bạn. Nếu bạn không chắc họ là ai thì làm
sao bạn làm ra tiền được? Cho dù bạn có thể nhận diện ra khách hàng nhưng
bạn có biết họ muốn gì không? Vấn đề gì họ cần giải quyết và bạn có thể giải
quyết được nó không? Chỉ nếu bạn biết họ muốn gì và cung cấp nó cho họ, không
phải cho vài người, mà cho nhiều khách hàng, thì bạn mới có thể bắt đầu công ti
được.”
“Khi bắt đầu một công ti, bạn cần biết khách hàng là ai và họ sẵn
lòng trả bao nhiêu tiền cho sản phẩm của bạn? Bạn phải ước lượng bạn có thể làm
được bao nhiêu tiền mỗi tuần, mỗi tháng và mỗi năm. Công ti khởi nghiệp của bạn
sẽ có chi phí nữa, từ thuê văn phòng, mua trang thiết bị tới trả lương cho những
người làm việc cho bạn. Để sinh lời được, bạn cần làm ra đủ tiền để trả mọi chi
phí của bạn, nếu không bạn sẽ mất tiền. Làm ra tiền là yếu tố quan trọng nhất của
công ti khởi nghiệp, không phải là ý tưởng hay sản phẩm. Đừng nghe những người
bảo bạn rằng ý tưởng của bạn là vô cùng to lớn. Ý tưởng không làm ra tiền,
nhưng sản phẩm có làm ra tiền, và bạn phải có sản phẩm mà khách hàng sẵn sàng
trả tiền. Trước khi bán sản phẩm bạn cần tiền để tạo ra nó. Cho dù nó là
sản phẩm phần mềm; bạn vẫn cần thời gian và nỗ lực để phát triển nó và thời
gian là tiền bạc nữa. Vì lí do đó, bạn phải tính toán bạn cần bao nhiêu thời
gian để xây dựng sản phẩm. Vấn đề là chọn lựa của bạn giữa bắt đầu một công ti
và làm việc cho một công ti. Nếu phải mất một năm để phát triển sản phẩm, bạn
có thể làm được bao nhiêu tiền trong một năm bằng làm việc cho một công ti?”
“Khi đi tới khởi nghiệp, có yếu tố khác còn quan trọng hơn thời
gian và nỗ lực: đó là rủi ro. Nếu bạn hiểu rằng trên 90% công ti khởi nghiệp thất
bại liệu bạn có vẫn còn muốn lấy cơ hội đó không? Khi mọi người đều biết về mọi
rủi ro, bao nhiêu người vẫn còn muốn làm điều đó? Làm việc cho một công ti có
an toàn hơn nhiều so với bắt đầu một công ti? Tôi không muốn thuyết phục bạn
KHÔNG làm công ti khởi nghiệp, nhưng tôi muốn bạn biết rằng chừng nào bạn chưa
sẵn lòng nhận rủi ro, bạn KHÔNG nên bắt đầu công ti. Đừng để bất kì ai thuyết
phục bạn rằng công ti khởi nghiệp sẽ tạo ra khác biệt. Đừng để bất kì ai thuyết
phục bạn rằng với đào tạo nào đó bạn có thể là nhà doanh nghiệp. Chúng ta hãy
hiện thực: Công ti khởi nghiệp yêu cầu nhiều kĩ năng, quyết tâm, nỗ lực và may
mắn. VÀ bạn phải nghĩ cẩn thận trước khi đi vào trong cuộc phiêu lưu này. Lời
khuyên của tôi: Kết thúc trường trước, kiếm việc làm tốt, tiết kiệm tiền rồi
làm công ti khởi nghiệp bất kì lúc nào bạn có thể trả lời được những câu hỏi
trên. Nhớ rằng công ti khởi nghiệp có thể đợi nhưng giáo dục của bạn thì không
thể đợi được.”
-------------------------------------------------------------
Giáo sư John Vu, một người Mỹ gốc Việt, là một nhà khoa học nổi
tiếng nước Mỹ thuộc trong Top 10 những người sáng tạo nhất thế giới. Ông từng
là Phó Chủ tịch của Boeing. Sau khi rời Boeing, GS John Vu hiện là viện trưởng
Viện Công Nghệ Sinh Học ÐH Carnegie Mellon. Ông là dịch giả/tác giả bộ sách
Hành Trình về Phương Ðông, Ðường Mây Qua Xứ Tuyết, Ngọc Sáng Hoa Sen, Trên Ðỉnh
Tuyết Sơn,… và cuốn mới nhất 2016 là Khởi Hành.
-------------------------------------------------------------
—English version—
Issues with technology startup
Last summer when teaching in Asia, I heard several students
complained about the startup workshops that they paid to attend. I know many
students want to be entrepreneurs and start their company, but I cautioned them
about some “startups training” that are spreading rapidly in many Asian
countries.
I advised: “ I am glad that many of you dream to start your
company, but your dream could become a nightmare if you are not careful. There
are good startup training and many bad ones too. Some people who teach
“startup” make it look so easy to get rich because they are getting rich on
your money. They create training classes that build on your enthusiasm and
emotion; they make you feel that you can do that with some encouragements but
the fact is startup is not that simple. If it is easy, then the world could have
millions of startups and thousands of “Bill Gates.” The truth is NOT
everybody can become an entrepreneur. If you do not have strong technology
skills, you will not succeed. Be able to write codes does not qualify you to
start a company. Be able to build a website does not mean your startup
will become the next Amazon or Alibaba. In the 1990s, many people believed that
all they need was technology skills then they can start a “dot com company” and
make a lot of money. Many borrowed money from parents to build their dream, but
their dream became a nightmare when the “dot-com” crashed, and their money went
up in smoke. Today, technology is changing fast and getting more complicated;
you need strong technical knowledge to create “breakthrough” technology.
My advice is to stay in school and learn as much as you can. You are young, do
not hurry to quit school to be “Bill Gates” or “Steve Jobs.” In today’s
competitive market, your startup must create “breakthrough” technology that
could take your company to the next level, but you cannot do that if your
technical skills are not good enough.”
“I believe a good college education is an essential foundation
for entrepreneurship because, without it, you will not go far. Do not look at
the exception like Zuckerberg, Jobs, and Gates and think you could be like
them. They were successful because they had many highly skilled people worked
for them, and they were very lucky. Do not look at the exception and think you
could do the same; that is foolish. The important thing you need now is to
learn both technology AND business. Before even start anything, you must know
how to make money. There is no reason to start a company and lose money. You
need to know who could be your customers. If you are not sure who they are then
how do you make money? Even you can identify the customers but do you
know what do they want? What problem that they need to solve and can you solve
it? Only if you know what they want and provide it to them, not for a few, but
a lot of customers, then you could start a company.”
“When starting a company, you need to know who the customers are
and how much they are willing to pay for your product? You must estimate how
much money you can make each week, each month and each year. Your startup will
have costs too, from renting an office, buying equipment, to paying salaries to
people who work for you. To be profitable, you need to make enough money to
cover all your costs, else you lose money. To make money is the most important
factor of startup, not the idea or the product. Do not listen to people who
tell you that your idea is fantastic. The idea does not make money, but the
product does, and you must have a product that customers are willing to
pay. Before selling a product you need money to produce it. Even it is a
software product; you still need time and efforts to develop it and time is
money too. For that reason, you must calculate how much time you need to build
the product. The issue is your choice between starting a company and working
for a company. If it takes one year to develop a product, how much could you
make in one year by working for a company?”
“When it comes to entrepreneurship, there is another factor that
is more important than time and effort: It is risk. If you understand that over
90% of startup failed would you still want to take that chance? When people
know about all the risks, how many are still wanting to do that? Is it much
safer to work for a company than starting a company? I do not want to convince
you NOT to do a startup, but I want you to know that unless you are willing to
take the risks, you should NOT start a company. Do not let anyone convince you
that startup is an easy way to get rich. Do not let anyone convince you that
your enthusiasm will make a difference. Do not let anyone to convince you that
with some training you can be an entrepreneur. Let us be realistic: Startup
requires a lot of skills, determination, effort, and luck. AND you must think
carefully before entering into this adventure. My advice: Finish school first,
get a good job, save money then do startup whenever you can answer above questions.
Remember that startup can wait but your education cannot.”