18/01/2017 – Blogs of
Prof. John Vu, Carnegie Mellon University –
Tuần trước, tôi nhận được một bức thư mà người gửi viết: “Em đã
tốt nghiệp năm năm trước và có việc làm trong một công ti, nhưng em không thích
nó, cho nên năm ngoái em đã bỏ đi. Em đã đọc nhiều sách về công ti khởi nghiệp
và muốn xây dựng công ti của em. Giấc mơ của em là một là doanh nghiệp thành
công, nhưng em không biết cách bắt đầu. Bạn em gợi ý rằng chúng em mở một tiệm
cà phê đặc biệt như Starbuck hay một tiệm ăn, nhưng em không có nhiều tiền hay
tri thức trong các khu vực này mặc dầu bạn em nghĩ chúng em có thể làm ra nhiều
tiền. Xin thầy lời khuyên.”
Đáp: Tôi đã viết nhiều bài về khởi nghiệp và công ti khởi nghiệp,
và bạn có thể xem lại chúng trên blog của tôi. Dường như là có hiểu lầm về “thuật
ngữ” tôi đã dùng. Ngày nay thuật ngữ “Nhà doanh nghiệp” được dùng khi mọi người
thảo luận các ý tưởng công nghệ mới và kinh doanh công ti khởi nghiệp công nghệ.
Nếu bạn muốn bắt đầu một tiệm cà phê hay tiệm ăn, thì bạn là “người chủ doanh
nghiệp nhỏ” KHÔNG PHẢI là nhà doanh nghiệp. Nhà doanh nghiệp công nghệ có viễn
kiến về tương lai có thể là gì cho sản phẩm hay dịch vụ của họ. Thứ nhất, sản
phẩm của họ phải tạo ra “giá trị mới” cho thị trường. Thứ hai, họ muốn “đột
phá” thị trường và tăng trưởng công ti lớn hơn. Tiệm cà phê hay tiệm ăn KHÔNG mới
và KHÔNG đột phá thị trường. Để đột phá thị trường, bạn cần công nghệ.
Tôi biết nhiều người nói về “khởi nghiệp,” nhưng họ lẫn lộn giữa
bắt đầu một “doanh nghiệp nhỏ” và bắt đầu một công ti “đột phá” thị trường. Chẳng
hạn, Apple đã đột phá thị trường điện thoại bằng iPhone. Động cơ tìm kiếm của
Google KHÔNG PHẢI là đột phá; nó KHÔNG mới, cho dù nó nhanh và tốt hơn các động
cơ tìm kiếm khác. Thành công của Google là trong quảng cáo trực tuyến nơi nó đột
phá thị trường quảng cáo và làm ra nhiều tiền.
Để là nhà doanh nghiệp, bạn cần có cả kĩ năng kĩ thuật và tri thức
doanh nghiệp mạnh. Kĩ năng kĩ thuật cho phép bạn phát triển cái gì đó mà có thể
giải quyết được vấn đề và tạo ra giá trị mới. Kĩ năng doanh nghiệp sẽ giúp bạn
đột phá thị trường. Vì tôi không biết về giáo dục và kinh nghiệm của bạn,
khó cho bạn lời khuyên thêm. Tuy nhiên, tôi muốn lưu ý bạn về ý tưởng bắt đầu một
công ti để làm ra nhiều tiền. Như tôi đã viết trước đây, công ti khởi nghiệp
KHÔNG là về làm ra nhiều tiền mà nó là đam mê về thay đổi và làm cái gì đó bạn
yêu mến. Tiền chỉ tới sau khi bạn thành công tạo ra giá trị mới và đột phá thị
trường.
Có nhiều “thổi phồng” về xu hướng công ti khởi nghiệp mà tôi đã
thấy trong các nước châu Á trong thời gian gần đây. Tôi có thể khuyên rằng bạn
phải rất cẩn thận về xu hướng “quá thổi phồng” rằng nó là dễ dàng được giầu có.
Công ti khởi nghiệp hiếm khi thành công trừ phi họ có tính đột phá. Nếu bạn
nhìn vào các nước như Ấn Độ và Trung Quốc nơi vài năm trước đây, nhiều thanh
niên đã mơ là “Steve Jobs” và “Bill Gates” tiếp và hỏi “Cái gì đã xảy
ra?” Tại sao các nước này không có nhiều công ti khởi nghiệp thành công?
Ngay cả các nước với lực lượng lao động mạnh như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Anh
cũng không có nhiều công ti khởi nghiệp như họ đáng phải có. Điều quan trọng cần
hiểu thị trường và nhu cầu trước khi làm cái gì đó rồi hối tiếc về sau.
Tôi biết rằng bạn có thể không đồng ý với tôi hay không thích điều
tôi viết, nhưng lời khuyên cuối cùng của tôi là cần thực tế với bản thân bạn và
biết điều bạn có thể làm và điều bạn không thể làm. Công ti khởi nghiệp là dễ
nói nhưng khó làm, và đột phá thị trường thậm chí còn khó hơn.
-------------------------------------------------------------
Giáo sư John Vu, một người Mỹ gốc Việt, là một nhà khoa học nổi
tiếng nước Mỹ thuộc trong Top 10 những người sáng tạo nhất thế giới. Ông từng
là Phó Chủ tịch của Boeing. Sau khi rời Boeing, GS John Vu hiện là viện trưởng
Viện Công Nghệ Sinh Học ÐH Carnegie Mellon. Ông là dịch giả/tác giả bộ sách
Hành Trình về Phương Ðông, Ðường Mây Qua Xứ Tuyết, Ngọc Sáng Hoa Sen, Trên Ðỉnh
Tuyết Sơn,… và cuốn mới nhất 2016 là Khởi Hành.
-------------------------------------------------------------
—English version—
Advice to an entrepreneur
Last week, I received a letter where the person wrote: “I
graduated five years ago and had a job in a company, but I did not like it, so
last year I quit. I have read many books on startup and wanted to build my
company. My dream is to be a successful entrepreneur, but I do not know how to
start. My friends suggest that we open a special coffee house like Starbuck or
a restaurant, but I do not have a lot of money or knowledge in these areas
although my friends think we can make a lot of money. Please advise.”
Answer: I have written several articles about entrepreneurship
and startup, and you can review them on my blog. It seemed that there is a
misunderstanding about the “terminology” that I used. Today the term
“Entrepreneur” is used when people discuss new technology ideas and technology
startup businesses. If you want to start a coffee shop or a restaurant, then
you are a “small business owner” NOT an entrepreneur. Technology entrepreneurs
have a vision of what future could be for their product or services. First,
their product must create a “new value” to the market. Secondary, they want to
“disrupt” the market and grow the company bigger. The coffee shop or a
restaurant is NOT new and DO NOT disrupt the market. To disrupt the market, you
need technology.
I know many people talk about “entrepreneurship, ” but they
confuse between starting a “small business” and starting a company that
“disrupt” the market. For example, Apple disrupted the phone market with the
iPhone. Google’s search engine is NOT a disruption; it is NOT new, even it is
fast and better than other search engines. Google’s success is in its online
advertising where it disrupted the advertising market and makes a lot of money.
To be an entrepreneur, you need to have both strong technical
skills and business knowledge. Technical skills allow you to develop something
that can solve problems and create new value. Business skills will help you to
disrupt the market. Since I do not know about your education and
experience, it is difficult to give you further advice. However, I would
caution you on the idea of starting a company to make a lot of money. As I have
written before, the startup is NOT about making a lot of money but it is a
passion for change and do something that you love. Money only comes after you
successfully create new value and disrupt the market.
There are many “Hypes” about startup trends that I have seen in
Asian countries lately. I could advise that you must be very careful about this
“Over-hyped” trend that it is easy to get rich. Startups rarely succeed unless
they are disruptive. If you look into countries like India and China where a
few years ago, many young people were dreaming of being the next “Steve Jobs”
and “Bill Gates” and ask “What has happened?” Why these countries do not
have many successful startups? Even countries with strong technology workforces
like Japan, S. Korea, Germany, England also do not have many startups as they
should. It is important to understand the market and the needs before doing
something and regret later.
I know that you may not agree with me or like what I write, but
my last advice is to be practical with yourself and knowing what you can do and
what you cannot do. The startup is easy to talk but difficult to do, and
disrupt the market is even more difficult.