CUNG CẦU KHÁM CHỮA BỆNH NĂM QUA CÓ GÌ ĐẶC BIỆT? - Phùng Thắm

Người viết chọn lĩnh vực khám chữa bệnh BHYT là chủ đề đặc biệt của năm 2016
Sự tăng trưởng trong cung – cầu khám chữa bệnh BHYT trong ba năm qua, đặc biêt, năm 2016 với sự thông tuyến huyện trên toàn quốc, đã làm thay đổi bảng báo cáo thu nhập của cơ sở y tế công và y tế tư nhân, thay đổi cơ cấu doanh thu từ BHYT và tiền túi (tự chi trả hoàn toàn), làm thay đổi dòng tiền của lĩnh vực khám chữa bệnh.

I.        Tăng cầu
1)     Nhận thức về chăm sóc sức khỏe ngày càng cao dẫn đến hành vi chăm sóc sức khỏe bản thân và sử dụng dịch vụ y tế ngày càng cao.
2)     Độ phủ BHYT toàn dân lên đến 81.3%, đồng thời người dân nhận thức và thực hiện quyền lợi khi tham gia BHYT.
3)     Sự cải thiện trong toàn hệ thống khám chữa bệnh đã khuyến khích nhu cầu chăm sóc sức khỏe.
4)     Tăng trưởng thị phần do chính sách thông tuyến huyện trên toàn quốc
-    Bệnh viện công tuyến huyện và bệnh viện tư nhân hạng 3 thông tuyến trên toàn quốc.
-    Phòng khám đa khoa thông tuyến nội tỉnh.

II.   Tăng giá
Giá dịch vụ y tế tiếp tục được điều chỉnh tăng trong năm 2016, đây là đợt  điều chỉnh giá quan trọng bởi vì hầu hết các dịch vụ kỹ thuật đều tăng và rất nhiều dịch vụ kỹ thuật tăng theo bội số.
Quy luật cung cầu cho biết khi cầu tăng đã tác động đến thị trường chưa kể đến tăng giá, cầu tăng đồng thời với tăng giá đã làm thị trường “bùng nổ”,  thực sự năm 2016, khám chữa bệnh BHYT là một chủ đề nóng trong lĩnh vực  y tế,  bức tranh bức tranh đó có những điềm chính như sau:
1)     Độ chín của các chính sách, thời hạn thực hiện luật đã đến trong 2016 như: thông tuyến, tăng giá dịch vụ y tế.
2)     Độ trễ của quy trình vận hành hệ thống trong ngành và các bộ có liên quan như: Bộ Y Tế - BHYT – Bộ Tài Chính.
3)     Công cụ chưa được chuẩn bị tốt, hoặc sản phẩm chưa hoàn chỉnh như:  công cụ quản lý, công cụ kết nối thông tin và dữ liệu, lĩnh vực này là vấn đề nan giải nhất trong năm qua.
4)     Nhiều cơ sở y tế (trong đó có một số cơ sở y tế tư nhân) trong miền “lực hấp dẫn”, đã ra sức khai thác tiềm năng và lợi ích, nổi bật là: tìm cách tăng lượng bệnh nhân, tăng tần suất sử dụng dịch vụ, kỹ thuật, gia tăng số lượng dịch vụ và kỹ thuật trong một cuộc khám chữa bệnh. Một số cơ sở y tế đã vượt quá giới hạn gây ra những tiếng xấu.
5)     Bội chi, lạm dụng là nỗi ám ảnh của cơ quan BHYT, thực tế đã có hiện tượng đó
6)      Xuất toán và chậm thanh toán là nỗi ám ảnh của cơ sở y tế, thực tế đã có hiện tượng đó.

Ảnh sưu tầm từ internet và chỉ mang tính minh họa

 Những chuyển động trên bức tranh đó như sau:
-         Tình thế này đã làm cho các chủ quản như: Bộ Y Tế, BHYT, Bộ Tài Chính chạy marathon có lúc bị “thiếu dưỡng khí” và cuối cùng, quỹ BHYT vẫn nằm trong tầm kiểm soát.
-         Các cơ sở y tế khai thác quá mức lợi ích đã sớm bị loại khỏi cuộc đua, một số nơi bị nêu tên như những điển hình xấu, tuy nhiên, đây cũng là trải nghiệm để các bên nhìn lại những khuyết điểm và sai lầm để cải thiện và phát triển.
-         Các công ty công nghệ thông tin: một nhóm được chỉ định và một nhóm công ty tư nhân (đã đang cung cấp phần mềm cho các cơ sở y tế) phải hợp tác và giải quyết những khác biệt để kết nối và liên thông dữ liệu bởi vì không thể khác được.
-         Tại cơ sở y tế, bộ phận chuyên môn là bác sĩ, điều dưỡng luôn căng thẳng vì áp lực chuyên môn và sự xuất toán. Bộ phận kế toán và bộ phận công nghệ thông tin luôn trong trạng thái “rối loạn lo âu” và  “mất ngủ” bởi vì nơi đây là chiếc cầu bị quá tải cả 2 chiều (một bên là BHYT và một bên là bệnh viện/phòng khám).

III.  Tăng cung 
1)     Số lượng cơ sở y tế tiếp tục gia tăng
2)     Quy định số lượng chuyên khoa và điều kiện chuyên khoa trong một phòng khám đa khoa đã tạo thuận lợi hơn cho các phòng khám đa khoa tư nhân tham gia khám chữa bệnh BHYT.
3)     Số lượng cơ sở tham gia khám chữa bệnh BHYT ngày càng tăng, đặc biệt là khối tư nhân, khối liên kết công – tư.

 IV. Giải pháp của các bên
1)     Bộ Y Tế tiếp tục hoàn chỉnh danh mục dịch vụ, kỹ thuật, danh mục thuốc và vật tư tiêu hao và các gói dịch vụ kỹ thuật.
2)     BHYT : việc trọng tâm là kiểm soát chi phí
-       Giám sát từng chỉ định (siêu âm, CT, MRI)
-     Mức trần tương đương chi phí bình quân là căn cứ để xem xét trong quyết định thanh toán chi phí KCB cho 1 cơ sở y tế
-      Xuất toán những chi phí bất hợp lý
-      Công nghệ thông tin và viễn thông: liên thông dữ liệu, kiểm soát dữ liệu điện tử
-      Tiếp nhận và giải quyết than phiền của khách hàng
-      Triệu tập các cơ sở có gia tăng chi phí để kiểm soát nguy cơ
-      Những cơ sở chưa liên thông dữ liệu KCB BHYT, cơ quan BHXH sẽ không ký hợp đồng BHYT hoặc ngừng thanh toán BHYT.
3)     Các cơ sở y tế
Y tế công hay y tế tư nhân vẫn luôn chịu những áp lực lớn từ công việc khám chữa bệnh BHYT trong chuyên môn, chi phí và ý kiến than phiền từ người bệnh. Cùng với những thử thách đó, sự thông tuyến và tăng giá đã tạo ra một cơ hội lớn và một bước phát triển mới.
Từng cơ sở y tế, đặc biệt là các cơ sở y tế tư nhân đã có những giải pháp gì để tận dụng tốt nhất cơ hội mở ra của thị trường khám chữa bệnh BHYT? Hội đồng quản trị và Ban giám đốc phải cải thiện hệ thống vận hành, cần có những KPI trong quản lý tài chính, KPI về chuyên môn trong khám chữa bệnh BHYT để kịp thời điều chỉnh. Năm 2017, sẽ là cột mốc đánh dấu sự trưởng thành quan trọng trong quản lý một cơ sở y tế khám chữa bệnh BHYT.
Trong năm 2017, mong sao cho y tế tư nhân có những điển hình tốt và ngày càng  ít hơn những điền hình xấu, cũng hy vọng bác sĩ, điều dưỡng, kế toán, IT sẽ ít bị áp lực hơn.
4)     Công nghệ thông tin và viễn thông
Đây là một trong những điều kiện quan trọng  để đảm bảo sự thành công của khám chữa bệnh BHYT cho khoảng 75 triệu người tham gia, tương đương 81.3% dân số.
Nếu các công ty phần mềm tư nhân (tự thân vận động) chịu đựng và vượt qua được giai đoạn khó khăn này, tiếp tục cung ứng sản phần cho các cơ sở y tế khám chữa bệnh BHYT thì đây là những công ty thật sự xuất sắc
5)    Người có BHYT
Người bệnh có quyền phản ánh về những khó khăn trong quá trình khám chữa bệnh hoặc khiếu nại về quyền lợi BHYT lên cơ quan BHYT. Thực tế, Việt Nam vẫn chưa có một kênh riêng, độc lập để thu thập ý kiến và bảo vệ quyền lợi của người tham gia BHYT.

V.    Kết luận
Sau cùng, dù sự khởi đầu vất vả nhưng mở ra một giai đoạn mới với những hy vọng tốt hơn cho ngành y tế, BHYT và người dân Việt Nam.

03.01.2017
Bs Phùng Thị Hồng Thắm

Tài liệu tham khảo
1.      Luật Bảo hiểm y tế số 25/2008/QH12.
2.      Luật khám chữa bệnh 2009/QH12
3.      Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế số 46/2014/QH13
4.      Nghị quyết số 93/NQ – CP
5.      Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT – BYT – BTC
6.      Thông tư 40/2015/TT-BYT
7.      Website BHXH Việt Nam: