Ngày
08/03/2017 – Blogs of Prof. John Vu, Carnegie Mellon University
Tuần trước tôi tới một hội nghị công nghệ ở Detroit và gặp James
Conway, một cựu sinh viên cũng đã tham dự cuộc hội nghị này. Chúng tôi quyết định
ăn tối cùng nhau, và anh ấy kể cho tôi về kinh nghiệp công ti khởi nghiệp của
anh ấy.
James bắt đầu: “Sau khi tốt nghiệp, em làm việc cho Microsoft
như một kĩ sư phần mềm. Trong một tổ nhỏ để xây dựng công cụ cho Window, em đã
học được vài điều để thành công, nhưng cuộc sống làm việc của em lại chán, cho
nên em tự hỏi mình: “Mình có thể làm được cái gì? Trong một công ti lớn,
mình chỉ là mấu răng nhỏ trong động cơ rất lớn, chừng nào động cơ còn chạy tốt,
mình còn an toàn. Tuy nhiên, mình còn trẻ và đầy tham vọng, mình muốn thách thức
bản thân mình về cái gì đó khác đi. Sau khi lập kế hoạch cẩn thận, cùng với vài
người bạn, em bắt đầu một công ti.”
“Khi em bắt đầu công ti, cuộc sống của em thay đổi hoàn toàn. Chỉ
trong vài tuần, em biết được nhiều về sức ép. Thay vì đi làm và về nhà như những
người khác, em ở lại trong căn hộ nhỏ với bẩy người làm việc từ mười tới mười bốn
tiếng một ngày. Thay vì đi ăn trưa với tổ, em ăn “mì ăn liền” gần như mọi ngày
để tiết kiệm tiền. Chúng em tự mình biết thiết lập hệ thống và cơ sở dữ liệu mà
không có bất kì giúp đỡ nào. Thay vì hỏi người bán hàng và tiếp thị về xu hướng
thị trường, em phải gặp khác hàng mọi tuần để biết về nhu cầu của họ. Thay vì
viết báo cáo hàng tuần cho người quản lí, em phải làm tài liệu mọi thứ và đếm từng
đồng đô la chúng em chi ra để chắc rằng chúng em không vượt quá ngân sách có giới
hạn.”
“Nhà doanh nghiệp phải thường xuyên giám sát thị trường để nhận
diện đối thủ cạnh tranh và sẵn sàng cạnh tranh. Với các thành viên tổ, việc
giám sát hàng ngày là rất căng thẳng vì chúng em ở dưới sức ép khổng lồ để chắc
sản phẩm của chúng em là tốt hơn người khác. Tại Microsoft, em chưa bao
giờ phải lo nghĩ về rủi ro, nhưng có công ti khởi nghiệp nghĩa là bạn phải giải
quyết với rủi ro mọi ngày. Một số rủi ro kĩ thuật là dễ sửa, nhưng rủi ro tài
chính là khó giải quyết hơn, và rủi ro thị trường là không thể nào dự đoán được.
Là nhà doanh nghiệp, bạn biết rằng công ti khởi nghiệp kiểm soát bạn và các hoạt
động hàng ngày của bạn. Khi mọi thứ thăng giáng, xúc động của bạn cũng thăng
giáng theo như huyết áp của bạn. Khi chúng em sửa một vấn đề, các thành viên tổ
sẽ cười to vì vui sướng, nhưng khi mọi sự mất kiểm soát, cả tổ phát điên, và
xung đột cá nhân bắt đầu xảy ra.”
“Công ti khởi nghiệp phải đi nhanh vì cơ hội chỉ xảy ra một lần.
Nếu bạn bỏ lỡ nó, nó mất đi. Trong mười sáu tháng làm việc cho công ti khởi nghiệp
của chúng em, chúng em chưa bao giờ có thời gian để đi xem phim hay đi hò hẹn.
Em không có bạn gái, nhưng những người khác thì có, và tất cả họ đều tan vỡ. Một
cô gái phát khùng bảo chúng em: “Các anh toàn mất trí và làm huỷ hoại cuộc đời
các anh vì điều ngu xuẩn nhất.” Các bạn em ở Microsoft cũng bảo em rằng bằng việc
bỏ việc làm tốt và săn đuổi ảo tưởng, em cũng mất trí nữa.” Chúng em phải
mất hơn một năm mới phát triển được sản phẩm, nhưng chúng em không thể kiếm được
nhà đầu tư nào vào điều chúng em làm. Chúng em có vài khách hàng, nhưng thu nhập
của chúng em không tốt cho dù tất cả chúng em đều làm việc không lương. Đó là
thời gian bạn đánh giá các thành viên tổ để xác định liệu họ vẫn còn tin vào viễn
kiến của bạn hay không. Tổ tốt sẽ ở lại với bạn, không thành vấn đề cái gì xảy
ra, nhưng bạn không thể mong đợi mọi người cư xử như nhau. Một số người bắt đầu
đi trễ và về sớm; những người khác có cớ là bị ốm. Không thể nào giữ được tổ
nguyên vẹn khi mọi sự đã không xảy ra như họ ao ước. Đó là thực tại của công ti
khởi nghiệp. Nếu bất kì ai nói “công ti khởi nghiệp là dễ,” em có thể đảm bảo rằng
người đó chưa bao giờ bắt đầu bất kì cái gì.”
“Mặc cho mọi rối loạn, em giữ cho bản thân em bình thản, mặc dầu
bên trong, em cảm thấy như em có thể chết. Bạn em người chia sẻ cùng mơ ước của
em đã bác bỏ viễn kiến của em, và một số người bắt đầu đi tìm việc làm khác. Vì
em không thể giữ được họ, em phải để họ đi theo đường họ và bắt đầu tuyển người
khác. Em đã quay trở lại Carnegie Mellon nhiều lần, nhưng không sinh viên nào
muốn làm việc với công ti khởi nghiệp đang vật lộn vì không có tiền trong việc
trao đổi lấy một mảnh của công ti. Cố kiếm các nhà đầu tư để đầu tư tiền
còn khó hơn bất kì cái gì khác mà em đối diện trong cuộc sống. Em phải xử lí với
nhiều sự bác bỏ mãi cho tới khi một nhà đầu tư đồng ý cho em một số tiền chỉ để
giữ công ti khởi nghiệp còn sống.”
“Nếu em ở lại với Microsoft, em sẽ không bao giờ phải lo nghĩ về
bất kì cái gì. Đời em chắc sẽ tuyệt vời và em có thể có lương tốt và có thể còn
biết cô gái nào đó để đi chơi vào đêm thứ bẩy. Nhưng là nhà doanh nghiệp là
gian nan và đơn độc, em phải làm việc vất vả hơn bất kì người nào để vượt qua
những vấn đề này. Không ai dạy em về điều này, và không ai cảnh báo cho em về
điều này. Em thấy nhiều xê mi na “công ti khởi nghiệp” với hàng trăm sinh viên
tham dự với giấc mơ được giầu có hay là ai đó. Không ai thậm chí nhắc tới việc
bắt đầu một công ti khó khăn thế nào. Tuy nhiên, em sống với mơ ước của em mặc
dầu nó ảnh hưởng tới em trong xúc động sâu sắc nhất của tâm hồn em. Em vẫn còn
nhớ tới lời khuyên của thầy: “Bất kì cái gì xảy ra cũng có lí do nào đó, chừng
nào em học được từ nó, em đang trưởng thành.”
Anh ấy mỉm cười: “Em biết rằng em đang học và trưởng thành. Em ở
đây để giới thiệu sản phẩm của em cho những người tham dự hội nghị và hi vọng
ai đó có thể quan tâm tới nó. Mỗi năm, em đều tham dự quãng năm mươi hội
nghị kĩ thuật, trên khắp thế giới, tìm khách hàng và nhà đầu tư. Cho tới giờ,
em vẫn chưa thành công, nhưng em vẫn có hi vọng.”
-------------------------------------------------------------
Giáo sư John Vu, một người Mỹ gốc Việt, là một nhà khoa học nổi
tiếng nước Mỹ thuộc trong Top 10 những người sáng tạo nhất thế giới. Ông từng
là Phó Chủ tịch của Boeing. Sau khi rời Boeing, GS John Vu hiện là viện trưởng
Viện Công Nghệ Sinh Học ÐH Carnegie Mellon. Ông là dịch giả/tác giả bộ sách
Hành Trình về Phương Ðông, Ðường Mây Qua Xứ Tuyết, Ngọc Sáng Hoa Sen, Trên Ðỉnh
Tuyết Sơn,… và cuốn mới nhất 2016 là Khởi Hành.
-------------------------------------------------------------
—English version—
A story about Startup
Last week I went to a technology conference in Detroit and met
James Conway, a former student who also attended the conference. We decided to
have dinner together, and he told me about his startup experience.
James began: “After graduate, I worked for Microsoft as a
software engineer. In a small team to build tools for Window, I learned a few
things to be successful, but my working life was boring, so I asked myself:
“What could I do? In a large company, you are just a small cog in a very
large engine, as long as the engine is running well, you are safe. However, I
was young and full of ambition, I wanted to challenge myself on something
difference. After carefully planning, together with a few friends, I started a
company.”
“When you start a company, your life will change completely. In
just a few weeks, I learned a lot about stress. Instead of going to work and
come home like others, I stayed in my small apartment with seven people working
ten to fourteen hours a day. Instead of going to lunch with the team, we ate
“Instant noodles” almost every day to save money. We learned to set up system
and database by ourselves without any help. Instead of asking sales and
marketing person about the market trends, I had to meet with customers every
week to learn about their needs. Instead of write weekly report to managers, I
had to document everything and counted every dollar we spend to make sure that
we did not exceed our limited budget.”
“An entrepreneur must constantly monitor the market to identify
competitors and ready to compete. For team members, the daily monitoring was
very stressful because we were under enormous pressure to make sure our product
was better than others. At Microsoft, I never have to worry about risks,
but having a startup means you had to deal with risks every day. Some technical
risks were easy to fix, but financial risks were more difficult to solve, and
market risks were impossible to predict. As an entrepreneur, you learned that
the startup controls you and your daily activities. When things go ups and
downs, your emotion was also ups and downs as well as your blood pressure. When
we fixed a problem, team members would laugh out loud for joys, but when things
were out of control, the whole team went mad, and personal conflicts began to
happen.”
“A startup must move fast as an opportunity only happens once.
If you missed it, it is gone. In the sixteen months working for our startup, we
never had time to see movies or going out on a date. I did not have a girlfriend,
but others did, and they all broke up. One angry girl told us: “You are all
crazy and ruin your lives for the most stupid thing.” My friends in Microsoft
also told me that by leaving a good job and chasing after an illusion, I was
crazy too.” It took us more than a year to develop our product, but we
could not get any investor interest in what we do. We had a few customers, but
our revenues were not good even all of us were working with no salary. That was
the time when you evaluated your team members to determine whether they still
believed in your vision or not. A good team would stay with you, no matter what
happened, but you could not expect everybody to behave the same. Some people
began to come late and left early; others had excuses for being sick. It was
impossible to keep the team intact when things did not happen as they wish.
That was the reality of startup. If anybody says “startup is easy,” I can
guarantee that person never start anything.”
“Despite all the turmoil, I kept myself calm, although inside, I
felt like I could die. My friends who shared my dream were rejecting my vision,
and some began to look for another job. Since I could not keep them, I had to
let them go their way and began to recruit others. I went back to Carnegie Mellon
many times, but no students wanted to work for a struggled startup for no money
in exchange for a piece of the company. Try to get investors to invest
money was more difficult than anything else that I face in life. I had to deal
with many rejections until one investor agreed to give me some money just to
keep the startup stayed alive.”
“If I stayed with Microsoft, I would never have to worry about
anything. My life would be wonderful and I can get a good salary and may be
knowing some girls to go out on Saturday night. But being an
entrepreneur is hard and lonely, I had to work harder than anyone to overcome
these problems. No one teaches me about this, and no one warns me about this. I
saw many “startup” seminars with hundreds of students attending with a dream of
being rich or being somebody. No one even mentions how difficult it is to start
a company. However, I live with my dream although it affected me in the deepest
emotion of my psyche. I still remembered your advice: “Anything happens for a
reason, as long as you learn from it, you are maturing.”
He smiled: “I know that I am learning and maturing. I am here to
present my product to people who attend the conference and hope somebody may
interest in it. Each year, I attend about fifty technical conferences,
all over the world, looking for customers and investors. So far, I am not
successful yet, but I still have hope.”